İlham Veren Lider

Son dönemde kurumsal eğitim ve seminerlerde sıkça talep edilen başlıklarda en üst sırada  ‘İlham Veren Liderlik' başlığını görüyoruz.

Değişen yaşam koşulları, iş yapış biçimleri, yeni kavram ve olgular günlük hayatta yöneticiliğin silinmesine, liderliğin bilindik başlıklarının ise yetersiz kalmasına neden oluyor.

Bana ayrılan bu alanda ‘İlham Veren Liderlik' yolculuğunun detaylarını paylaşamayacak olsam da en azından temel yapı taşlarınızı sizlere aktarmaya çalışacağım.

İş hayatında ilham ile motivasyon sıkça karıştırılan kavramlar olarak karşımıza çıkıyor. İster içsel ister dışsal motivasyon, bir şeyi yapmak istemeseniz bile sizi harekete geçmeye zorlayan bir güçtür. İlham ise, daha çok bir etkileme, çekme veya itme gücüdür. İçeriden gelen ve proaktif olarak elimizden gelenin iyisini göstermemizi sağlayan etkidir.

İşverenler, çalışanları motive etmek için cezalandırmaktan ziyade eylemleri için ödüllendirmeye odaklanmak için daha çok çalışıyorlar. Belirli eylemler için umut verici ödüller, çalışanların harekete geçmesini tetikleyebilir. Ancak ne var ki çalışanları harekete geçmezlerse olacak kötü şeyler ile tehdit ederek hareket ettirmeye çalışmak, muhtemelen eylemi engelleyecek olan korku ve endişeyi ortaya çıkaracaktır. Çalışanların kalıcı olmasını, potansiyellerini açığa çıkartmalarını sağlayabilmek için motive etmekten daha fazlasını yapmalısınız: İlham vermelisiniz.

Bilindik, eski usul yöneticilere baktığımızda her işe karışan, her detayı bizzat yönlendirmek isteyen, ekibinin başında sürekli ‘ben bilirim' edasıyla duran yöneticiler elbette, geliştiren ve özgürleştiren, özetle ilham veren  lider olamazlar. İnsanlar kendilerine nasihat edilmesinden ve akıl verilmesinden, emir demiri keser anlayışından  genel anlamda hoşlanmazlar. Bu bakımdan geliştiren liderlik, ilham veren bir liderliktir.

"Geliştiren ve Özgürleştiren Liderler"in ortak özelliklerinden biri etrafına emirler yağdırmak ya da peş peşe talimatlar yayınlamak yoluyla değil, çok konuşarak da değil; her şeyden önce ‘model', ‘örnek' olarak işleri yürütmeleridir.

Unutulmamalıdır ki, liderler diğer insanları değerlendirdiği gibi, kendileri de sürekli etrafında bulunan kimseler tarafından değerlendirilmeye tabi tutulurlar. Bu sessiz ve derinden derine devam eden değerlendirme sürecinin sonunda lider,
-ya idare edilen, katlanılan biridir;
-ya görmezden gelinilen, varlığı ile yokluğu musavi bir olan biridir;
-ya da gıptayla gözlenen, örnek alınan ve öncülüğüyle ilham veren biridir.

İlham verici liderler, ekiplerinin yanında olmasalar bile, onların gönüllerinde ve hayallerinde var olduklarından, etkilerini aralıksız sürdürürler.
Aşağıda sıraladığım değer unsurları bildiğimiz tüm liderlik vasıflarının üzerine eklendiğinde ‘ilham veren bir lider'in olmazsa olmazları olarak kabul edilebilir.

Çift Yönlü İletişim: Gerçekten karşısındakini dinleyen, anlamaya azami gayret gösteren, sempatiden önce empati kurmaya çalışan ve gerçekten karşısındaki kişiye değer verdiğini hissettiren.

Özgüven/Özsaygı: Kendi özgüveni ve özsaygısı olmayan bir insanın bu değerleri ne çevresindekilere aktarma ne de çevresindekilerden görebilme olasılığı yoktur.

Güncel Donanım: 20 yıl ya da 10 yıl önce alınmış eğitim ve yetkinliklerin bugün ne kadar güncelliğini koruyabilmektedir? Üniversite öğreniminde alınan bilgilerin eskime süresi birkaç yıl ile sınırlıyken sürekli hem yetkinliği hem de varoluşuyla ilgili kendini geniş kaynaklarla besleyen, gündemin hızlı değişiminde kendini güncelleyebilen.

Güvenli Liman: Zor durumlarda, kriz anlarında sorumuluğu önce kendi üstlenebilen, elini taşın altına koyan bir anlamda çevresindeki insanların, takipçilerinin, ekibinin kalkanı olabilen. 

Koçluk Becerileri: Çevresindekilerin potansiyellerini keşfetmenin ötesinde açığa çıkartabilmelerini sağlayan, yargısız değerlendirip geri bildirim verebilen.

Kararlı Netlik: Karar ve söylemlerinde bulanıklığa yer vermeyen, delegasyondan acil kararlara net, açık ve anlaşılır olan.

Kendini Tanıyarak Olduğu Gibi Olmak: Başka birini oynamak ya da bir lider veya ilham veren lider böyle olmalıdır diye hareket etmek çalışabilecek bir model değildir. Her insanın olduğu gibi her liderinde kendine has bir özgünlüğü asıl farkı yaratacak olandır.

Tolerans ve Esneklik: Herkes hata yapabilir. O hataların geliştirici geri bildirimlere dönüşmesi kadar değişik koşul ve durumlarda esnek olabilmek.